Będzie to krótka historia triathlonu w jego najwspanialszym i najbardziej heroicznym wydaniu:
Ironman!
***
Ironman = 3,8 km, 180 km, 42,2 km (razem 226 km)
***
Wieloboje sportowe tworzą dość specyficzną grupę dyscyplin sportu. Od rywalizacji, która toczy się na tym samym sprzęcie, a wykorzystuje tylko inną formę ruchu, np. dwubój ciężarowy, aż po pięciobój nowoczesny, który usiłuje sprawdzić umiejętności zawodnika na wszelkie możliwe sposoby wolicjonalno-motoryczne. Na tym tle triathlon (nie mylić z trójbojem siłowym, który jest dyscypliną sprawdzającą stricte siłę zawodnika) jawi się jako zestawienie konkurencji testujących przede wszystkim wytrzymałość.
Triathlon są to trzy ściśle określone konkurencje pokonywane w ustalonej kolejności bez przerw odpoczynkowych.
Na triathlon składają się: pływanie, jazda na rowerze i bieg. W takim właśnie następstwie.
***
Jako samodzielna dyscyplina, i to zaliczona do sportów olimpijskich od roku 2000, dzieli się na kilka rodzajów:
- przede wszystkim triathlon olimpijski, ten który gości na igrzyskach, składający się z 1,5 km pływania, 40 km jazdy na rowerze i 10 km biegu;
- sprint: odpowiednio 750 m, 20 km, 5 km;
- super sprint: 400 m, 10 km, 2,5 km oraz inne nie ujęte w międzynarodowe standardy, a uzależnione od wieku uczestników i możliwości organizacyjnych.
Są także dłuższe wyścigi, z których najważniejszym i najbardziej znanym jest rozgrywany na dystansie tzw. długim: Ironman (wg standardów WTC), czyli 3,8 km, 180 km, 42,2 km (razem 226 km)
oraz „połówka”: 1,9 km, 90 km, 21,1 km (łącznie 113 km).
Jak więc z tego widać triathlon wymaga dość specyficznej umiejętności łączenia sportów wytrzymałościowych o cyklicznej formie ruchu, bez kontaktu z przeciwnikami (hmm, trudno to powiedzieć o pływaniu) i przy bezpośredniej walce z czasem.
Oprócz odpowiedniego wykorzystania własnych sił w wielogodzinnym zmaganiu, trzeba jeszcze dysponować odpowiednim sprzętem. Przede wszystkim rowerem oraz pianką do pływania.
Może warto zrobić w tym momencie małą dygresję o WTC i ITU.
WTC - World Triathlon Corporation - organizator zawodów z cyklu Ironman oraz Ironman 70.3;
by zasłużyć sobie na tytuł Ironmana trzeba ukończyć długi dystans na licencjonowanych zawodach;
organizator najbardziej prestiżowych zawodów triathlonowych: Mistrzostw Świata na długim dystansie na Kailua-Kona, jednej z hawajskich wysp;
samo wyrażenie "Kona" mówi nam, że ktoś kto się nim posługuje ma na myśli tylko te zawody.
ITU (1989) - International Triathlon Union - przede wszystkim triathlon w wydaniu olimpijskim, choć ostatnio z zapędami do długiego dystansu, który lansuje z odcinkami 3/120/30 i temu podobne.
Wydaje mi się, że standard przeniesiony z WTC zwycięży
***
Historia triathlonu sięga początków XX wieku i Francji, której myśl sportowa wywiera do dzisiaj wpływ na wiele dziedzin. Tam właśnie zaczęto rozgrywać zawody złożone z pływania, jazdy na rowerze i biegania połączone w jedną całość.
Lata dwudzieste i trzydzieste XX wieku przyniosły wydarzenia sportowe znane jako "Les trois sports" (np. w La Rochelle było to przepłynięcie kanału wodnego ok. 200 m, przejechanie na rowerze ok. 10 km i biegu na 1200 m).
Potraktowane jako eksperyment odeszły do lamusa. Tam idea przeleżała do 1974, który to rok można traktować jako datę narodzin nowoczesnego triathlonu, a odrodziła się ona w Kalifornii 25 września 1974 r. w San Diego. Rozegrano wówczas zawody na dystansie 500 jardów pływania, 5 mil jazdy rowerem i 6 mil biegu.
Sławę i międzynarodowy rozgłos przyniosły triathlonowi legendarne i okryte mityczną aureolą zawody na Hawajach, na długim dystansie,
które zakończyły spór między przedstawicielami trzech dyscyplin, która z nich jest najbardziej wymagającą fizycznie, czy pływacki wyścig Waikiki Rough na dystansie 4 km, czy kolarski wyścig dookoła wysp Oahu długości 180 km czy bieg maratoński w Honolulu.
Zresztą to nie jedyne wytłumaczenie rodowodu tej dyscypliny.
John Collins był tym, który dokonał organizacyjnej sztuki połączenia trzech konkurencji i doprowadził do pierwszych zawodów.
Z piętnastu uczestników, dwunastu ukończyło zawody.
Gordon Haller, „człowiek z żelaza” wygrał z czasem 11 godzin, 46 minut i 58 sekund, a dzień
18 lutego 1978 roku
zapisał się złotymi głoskami w panteonie sportu.
***
Polski Związek Triathlonu (PZTri) wyłonił się z Krajowej Komisji Triathlonu w 1989 roku. Pierwsza kadencja władz została poświęcona na regulacje prawne, tworzenie systemu rywalizacji dla wszystkich kategorii wiekowych, licencjonowaniem zawodników, itp., itd.
Natomiast pierwsze zawody triathlonowe zostały rozegrane w Kiekrzu w 1984 roku, gdzie triumfował Jan Olesiński, były pięcioboista (jak widać nie było jeszcze wydzielonej grupy specjalistów). Cztery lata później wyłoniono pierwszego mistrza Polski (1,2 km, 90 km, 21,1 km), został nim Mirosław Mizera.
PZTri jak każdy związek sportowy zainteresowany jest przede wszystkim rywalizacją sportową dążąc do wyłonienia mistrza olimpijskiego, świata, kontynentu, kraju, a ponieważ olimpijski dystans jest ściśle sprecyzowany, to selekcja zawodników podporządkowana jest jednemu celowi.
Tendencje zmierzające do stworzenia reprezentacji długiego dystansu pozostają poza kręgiem zainteresowań PZTri.
Nie mając wsparcia z PZTri wszyscy zafascynowani długim dystansem tworzą „drugi obieg” startując na własny koszt i bardziej bawiąc się dystansem niż traktując go niezmiernie poważnie, ale są wyjątki.
Stąd też poniższy spis Polaków, którzy ukończyli długi dystans wg standardu i licencji WTC, a więc zasługujących na tytuł Ironman'a.
